Mùi trứng thối H2S là một trong những mùi không quá xa lạ với chúng ta. Loại mùi này thường gây khó chịu khi chúng ta ngửi thấy. Vậy nó là gì và xuất hiện là do đâu? Cách xử lý và phòng ngừa như thế nào? Hãy cùng Biogency tìm hiểu trong bài viết sau nhé!
Mùi trứng thối H2S là gì?
Mùi trứng thối H2S chính là mùi của khí Hydro Sulfide. Khí này có mùi đặc trưng là mùi trứng thối khó chịu, không có màu. H2S có tính ăn mòn và dễ cháy trong điều kiện bình thường.
Hình 1. Cấu trúc phân tử của khí H2S có mùi trứng thối.
Khí H2S thường khó tan được trong nước, khi tan trong nước chúng sẽ tạo thành dung dịch Acid Sulfur Hidric rất yếu. Ngoài ra, H2S cũng là một chất khử mạnh (S có số oxi hoá là -2), khi cháy trong không khí sẽ có ánh lửa màu xanh nhạt. Chúng có thể chuyển từ dạng khí thành dạng lỏng ở điều kiện nhiệt độ – 600°C, và chuyển thành dạng rắn ở điều kiện kiện độ – 860°C.
H2S được ứng dụng để nhận biết các hợp chất hữu cơ có chứa Lưu huỳnh (S). Ví dụ cụ thể như: Sắt Sunfua, Kali Sunfua,..v..v… Các hợp chất hữu cơ có chứa Lưu huỳnh này khi phản ứng với các loại Axit mạnh như Axit Clohidric (HCl) sẽ cho phản ứng sinh ra mùi trứng thối và dễ dàng nhận biết. Tuy nhiên, cách này sẽ không hữu ích cho việc nhận diện đồng Sunfua do chúng không có phản ứng với Axit Clohidric.
Nguyên nhân xuất hiện mùi trứng thối H2S?
Khí H2S được hình thành từ sự phân hủy vi sinh vật của các chất hữu cơ trong điều kiện không có oxy, ví dụ như trong đầm lầy hay cống rãnh. Ở điều kiện này, quá trình phân hủy kỵ khí diễn ra bởi các vi sinh vật khử Sunfat và tạo ra khí H2S gây mùi trứng thối.
Thực tế là mùi trứng thối H2S là mùi chúng ta rất thường xuyên ngửi thấy và xuất hiện trong môi trường sống hằng ngày. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và phát hiện ra có rất nhiều nguồn có thể sinh ra khí H2S gây mùi trứng thối:
- Trong khí núi lửa.
- Quá trình phân hủy, thối rữa của các chất Protein, chất hữu cơ trong điều kiện không có hoặc thiếu oxy bởi vi khuẩn khử Sunfat.
- Trong các đường ống, hầm kín, giếng sâu hoặc khoang chứa cá trên tàu biển cũng là những nguồn cung cấp khí Hidro Sunfua dồi dào.
- H2S từ bùn ao, đầm nước thiếu oxy. Là nguyên nhân chính làm cá chết ngạt.
- Trong các hệ thống xử lý nước thải, rác thải.
- H2S xuất hiện do hành động đốt cháy không hết hoàn toàn các nhiên liệu chứa nhiều Lưu huỳnh như than đá, dầu,…
- Một lượng nhỏ khí H2S do con người tạo ra.
Hình 2. Trong các hầm kín, đường ống nước thải,… thường xuyên có sự xuất hiện của mùi trứng thối H2S.
H2S có nguy hiểm hay không?
H2S là một loại khí độc, có khả năng gây nguy hiểm đến cả tính mạng của con người, tùy theo nồng độ. Một lượng nhỏ khí H2S có trong không khí cũng đủ gây khó chịu đến ngạt và ngộ độc cho người và động vật nếu hít phải. Nghiêm trọng hơn nữa là choáng váng, ói mửa, tê liệt toàn thân hay tử vong. Sở dĩ khí H2S trở nên độc hại vì chúng có khả năng lấy oxy trong không khí rất mạnh khiến môi trường bị thiếu oxy.
Hình 3. Người làm việc trong môi trường có khí H2S cần được trang bị mặt nạ chống khí độc.
Tác hại của khí H2S đến sức khỏe con người theo từng nồng độ được thể hiện trong bảng sau:
| Nồng độ (ppm) | Triệu chứng/ Tác dụng |
| 0,00011 – 0,00033 | Nồng độ điển hình, lúc này sẽ chưa có mùi rõ ràng. |
| 0,01 – 1,5 | Ngưỡng phát sinh mùi trứng thối. Lúc này chúng ta đã có thể cảm thấy có mùi khó chịu trong không khí. |
| 2 – 5 | Khí độc bắt đầu ảnh hưởng đến cơ thể, các triệu chứng như buồn nôn, chảy nước mắt, đau đầu, mất ngủ xuất hiện. Đối với 1 số người có bệnh về hen sẽ xuất hiện các vấn đề về đường thở, co thắt phế quản. |
| 20 | Cơ thể có dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn, nhức đầu, trí nhớ giảm, chóng mặt. |
| 50 – 100 | Mắt có dấu hiệu viêm kết mạc nhẹ (hay còn gọi là mắt khí), gây khó chịu đường tiêu hóa và mất cảm giác ngon miệng. |
| 100 | Tình trạng ho, ngứa mắt, mất mùi xuất hiện sau 2 đến 15 phút. Nhịp thở bị thay đổi, gây buồn ngủ sau 15 đến 30 phút. Họng sẽ bị kích ứng sau 1 tiếng. Mức độ nghiêm trọng sẽ tăng dần sau vài giờ, có thể gây tử vong sau 48 tiếng. |
| 100 – 150 | Bị mất mùi (khứu giác mệt mỏi hoặc tê liệt). |
| 200 – 300 | Đánh dấu tình trạng viêm kết mạc và kích thích đường hô hấp sau 1 tiếng. Người tiếp xúc kéo dài có nguy cơ bị phù phổi. |
| 500 – 700 | Kinh ngạc, gục ngã trong 5 phút tiếp xúc. Gây thiệt hại nghiêm trọng với mắt trong 30 phút và gây tử vong sau 30 đến 60 phút. |
| 700 – 1000 | Người tiếp xúc sẽ bị bất tỉnh trong vòng 1 đến 2 nhịp thở, sau đó ngừng thở và tử vong trong vài phút. |
| 1000 – 2000 | Có thể tử vong ngay khi tiếp xúc |
Ngoài ra, do H2S là một loại khí dễ gây cháy, có thể gây ra các trường hợp cháy nổ gây nguy hiểm. Chính vì mối nguy hiểm mà khí H2S gây nên, nên chúng ta cần phải có phương án phòng ngừa và xử lý khi phát hiện ra mùi trứng thối do H2S gây ra trước khi nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
Cách xử lý và phòng tránh ngộ độc do mùi trứng thối H2S
Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của con người. Chúng ta, đặc biệt là các cơ sở sản xuất thường xuyên có các chất thải hữu cơ cần phải có biện pháp xử lý là phòng tránh ngộ độc do H2S. Việc chúng ta cần phải làm là đánh giá phơi nhiễm khí và kiểm soát phơi nhiễm:
– Đánh giá mức độ phơi nhiễm khí H2S
Vì khí H2S là khí độc và nguy hiểm nên chúng ta không nên dùng khứu giác ngửi trực tiếp để xác định. Chúng ta có thể ngửi thấy mùi trứng thối H2S ở trong không khí với nồng độ thấp. Tuy nhiên khi ngửi thấy sau một thời gian chúng ta sẽ bị mất mùi dẫn đến việc đánh giá không chính xác, hay mất khứu giác ngay khi nồng độ H2S cao.
Để đánh giá chính xác và an toàn mức độ phơi nhiễm khí H2S cần phải sử dụng thiết bị kiểm tra khí, dò khí H2S. Việc kiểm tra, dò khí cần phải được thực hiện trước và vào các thời điểm thực hiện các công việc có tiếp xúc với Hydro Sulfide.
Hình 4. Một số dòng máy đo khí H2S trên thị trường.
– Kiểm soát mức độ phơi nhiễm khí H2S:
- Sử dụng hệ thống xả và thông gió:
Sử dụng hệ thống xả và thông gió là một trong những giải pháp thường xuyên được áp dụng để giảm nồng độ của Hydro Sulfide. Tuy nhiên, cần lưu ý đảm bảo:
+ Không châm ngòi các vật dụng dễ gây cháy.
+ Chống ăn mòn cho hệ thống.
+ Tách biệt hệ thống xả và thông gió khí độc với hệ thống xả và thông gió khác.
- Sử dụng men vi sinh có khả năng xử lý khí H2S:
Đây là một phương án hiệu quả và giúp giảm lượng khí H2S hiệu quả và an toàn nhất hiện nay. Nhờ sử dụng các vi sinh vật tự nhiên có tác dụng hấp thụ Lưu huỳnh và giải phóng khí Hidro, khí H2S vừa hình thành gặp vi sinh vật sẽ được xử lý ngay.
Hai dòng men vi sinh xử lý H2S hiệu quả đang được sử dụng rộng rãi là Microbe-Lift SA và Microbe-Lift OC IND. Mỗi loại sản phẩm sẽ giúp xử lý mùi trứng thối H2S ở những môi trường khác nhau:
+ Microbe-Lift SA: sử dụng hiệu quả trong môi trường có bùn thải, ẩm ướt chất hữu cơ đóng nhiều và phân hủy thành H2S, trong các hệ thống xử lý nước thải tại các cơ sở sản xuất công nghiệp. Sản phẩm sẽ được cho trực tiếp vào các hệ thống, cống rãnh giúp phân hủy bùn, và xử lý mùi trứng thối H2S.
+ Microbe-Lift OC-IND: Sản phẩm được sử dụng phổ biến trong các môi trường như bãi rác, nơi tập trung nhiều chất hữu cơ phân hủy tạo ra một lượng khí H2S với nồng độ khá cao. Sản phẩm sẽ được pha và phun xịt trực tiếp vào không khí và bề mặt chất hữu cơ để điều tiết khí H2S sinh ra trong bãi rác.
Cơ chế xử lý khí H2S của hai dòng men vi sinh này là dựa vào thành phần Humic và vi khuẩn Lưu huỳnh tía có trong sản phẩm:
+ Humic chứa các muối Humate gồm hỗn hợp các Humates, các Axit Humic và vật chất Lignin. Humic có khả năng thu gom khí H2S lại.
+ Vi khuẩn Lưu huỳnh tía sẽ oxy hóa Hydro Sulfua và chuyển hóa nó thành các hạt lưu huỳnh nguyên tố. Các hạt lưu huỳnh này được lưu trữ tạm thời và sau đó bị oxy hóa để tạo thành Sunfat.
– Đào tạo, giáo dục người lao động về mối nguy hại của khí độc:
Các đơn vị cần đào tạo vào hướng dẫn cụ thể các đặc điểm, nguồn và các sự ảnh hưởng của khí H2S đến đến sức khỏe cho người lao động, cụ thể các chủ đề đào tạo cần thiết:
- Nguồn gốc, đặc điểm, cách nhận biết môi trường bị nhiễm khí độc.
- Các ảnh hưởng của khí độc đến sức khỏe.
- Xây dựng quy trình làm việc tại các khu vực nguy cơ tiếp xúc với khí độc.
- Các triệu chứng của việc nhiễm khí độc và cách xử lý, kỹ thuật và quy trình cứu hộ.
- Kế hoạch khẩn cấp, vị trí thiết bị an toàn.
Vậy là với bài viết này Biogency đã giải đáp được mùi trứng thối H2S xuất hiện là do đâu, các tác hại và cách xử lý sao cho hiệu quả. Mong rằng nội dung chia sẻ sẽ hữu ích với quý bạn đọc. Mọi thắc mắc về sản phẩm men vi sinh xử lý H2S, quý bạn đọc có thể liên hệ ngay tới Biogency theo số HOTLINE 0909 538 514 để được tư vấn và giải đáp cụ thể.
>>> Xem thêm: 3 loại màu bùn vi sinh. Làm cách nào để duy trì màu bùn đẹp lâu nhất?
