Ngành chế biến tinh bột sắn ở Việt Nam đang phát triển mạnh, nhưng cũng đi kèm với lượng chất thải lớn – đặc biệt là bã sắn. Mỗi năm, hàng triệu tấn bã sắn được thải ra. Nếu không xử lý đúng cách, chúng gây ô nhiễm môi trường và tốn kém chi phí. Tuy nhiên, nếu xử lý tốt, bã sắn không chỉ trở thành nguồn phân bón hữu cơ giàu giá trị cho nông nghiệp mà còn giúp doanh nghiệp thu về nhiều lợi ích kinh tế.
Thực trạng chất thải bã sắn hiện nay
Trong quy trình sản xuất tinh bột sắn, trung bình để tạo ra 1 tấn tinh bột thương phẩm, nhà máy thải ra khoảng 1,4 tấn bã sắn tươi. Với các cơ sở sản xuất có công suất lớn, tổng lượng bã thải phát sinh hàng năm là rất lớn, nếu không được xử lý hợp lý sẽ gây ra nhiều hệ lụy môi trường và phát sinh chi phí cao.
Những bất cập trong phương pháp xử lý hiện nay:
- Tập kết ngoài trời: Bã sắn thường được gom thành đống lớn tại khu đất trống xung quanh nhà máy. Do có độ ẩm cao (65–80%), giàu tinh bột dễ phân hủy, bã sắn nhanh chóng lên men yếm khí, phát sinh mùi hôi thối nặng và trở thành nơi sinh sản của ruồi muỗi, côn trùng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cộng đồng dân cư lân cận.
- Rò rỉ nước thải: Trong quá trình phân hủy, bã sắn giải phóng nước rỉ có chứa hàm lượng COD, BOD rất cao cùng với pH thấp (mang tính axit). Khi thấm xuống đất hoặc chảy tràn ra kênh mương, nguồn nước mặt, chúng gây ra hiện tượng ô nhiễm hữu cơ nghiêm trọng, làm suy giảm oxy hòa tan (DO) và ảnh hưởng đến hệ sinh thái thủy sinh.
- Chi phí xử lý cao: Phần lớn bã sắn hiện nay phải được vận chuyển đi chôn lấp hoặc thuê đơn vị xử lý chuyên biệt. Điều này khiến doanh nghiệp phát sinh chi phí vận hành lớn nhưng chưa tạo ra được giá trị gia tăng nào từ lượng phụ phẩm dồi dào này.
Nhu cầu cấp thiết về một giải pháp xử lý bã sắn bền vững
Trước những tồn tại trên, có thể thấy rằng việc chỉ xử lý theo cách truyền thống không còn phù hợp. Ngành sản xuất tinh bột sắn cần một giải pháp xử lý tại chỗ, để:
- Tiết kiệm chi phí so với vận chuyển – chôn lấp.
- Giảm thiểu ô nhiễm mùi hôi, nước rỉ, hạn chế ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh.
- Tận dụng bã sắn như một nguồn tài nguyên, có thể tái chế thành thức ăn chăn nuôi, phân bón hoặc năng lượng sinh học.
Giải pháp này không chỉ giải quyết triệt để vấn đề môi trường, mà còn tạo ra giá trị sử dụng mới từ phụ phẩm, phù hợp với xu hướng kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong công nghiệp chế biến nông sản.
Ủ phân Compost – Biến bã sắn thành phân bón hữu cơ, giải quyết vấn đề chất thải tràn lan
Ủ Compost là quá trình phân hủy sinh học có kiểm soát, biến chất thải hữu cơ thành phân bón. Bã sắn tuy là chất thải, nhưng có thể được xử lý theo quy trình sau:
- Phối trộn nguyên liệu: Bổ sung phân chuồng hoặc phụ phẩm giàu đạm để cân bằng C/N; thêm vôi để điều chỉnh pH.
- Lên luống và đảo trộn: Đống ủ được đánh luống cao khoảng 1,2–1,5m, rộng 2–2,5m để đảm bảo thông khí. Cần đảo trộn định kỳ để duy trì oxy và độ ẩm.
- Kiểm soát nhiệt và độ ẩm: Độ ẩm cần giữ ở mức 50–60%. Nhiệt độ có thể tăng lên 60–70°C giúp tiêu diệt mầm bệnh.
- Ủ chín: Sau 2–3 tháng, phân chuyển sang màu nâu sẫm, tơi xốp, không còn mùi hôi, có thể dùng bón cây.
Thu lợi từ bã sắn nhờ phương pháp ủ phân Compost
Áp dụng phương pháp ủ phân Compost hiếu khí cho bã sắn không chỉ giải quyết vấn đề môi trường mà còn tạo ra nhiều giá trị thiết thực cho doanh nghiệp:
– Xử lý ô nhiễm triệt để:
Bã sắn khi được ủ hiếu khí cùng phụ liệu giàu carbon (trấu, mùn cưa, rơm rạ) sẽ phân hủy ổn định, không còn phát sinh mùi hôi, nước rỉ hay thu hút ruồi muỗi. Điều này giúp cải thiện đáng kể môi trường khu vực sản xuất, giảm thiểu rủi ro khiếu nại từ cộng đồng dân cư.
– Tạo ra phân bón hữu cơ chất lượng:
Sản phẩm compost giàu mùn và dưỡng chất, giúp cải tạo đất, tăng độ tơi xốp và độ ẩm, đồng thời bổ sung vi sinh vật có lợi. Nhờ đó, người sử dụng có thể giảm lượng phân hóa học, hướng tới canh tác bền vững và thân thiện môi trường.
– Tiết kiệm chi phí xử lý và tăng giá trị kinh tế:
Thay vì tốn kém cho việc vận chuyển, chôn lấp hoặc thuê đơn vị xử lý, doanh nghiệp có thể tận dụng bã sắn ủ compost để sử dụng cho cây xanh nội bộ hoặc thương mại hóa sản phẩm phân bón, tạo thêm nguồn thu phụ.
– Nâng cao hình ảnh doanh nghiệp xanh:
Việc áp dụng mô hình tái chế chất thải thành sản phẩm hữu ích khẳng định cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp, đồng thời nâng cao uy tín, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe về bảo vệ môi trường và tiêu chuẩn ESG.
Tăng hiệu quả ủ phân từ bã sắn với men vi sinh Microbe-Lift BPCC
Thay vì ủ phân truyền thống mất nhiều thời gian (3–4 tháng) và chất lượng không đồng đều. Giải pháp là sử dụng men vi sinh Microbe-Lift BPCC – sản phẩm đến từ Mỹ, giúp quá trình ủ diễn ra nhanh hơn và ổn định hơn.
Ưu điểm của Microbe-Lift BPCC:
- Chuyên biệt cho nguyên liệu khó phân hủy: Gồm 13 chủng vi sinh (Bacillus, Clostridium…) giúp phân giải Cellulose và Lignin trong bã sắn.
- Rút ngắn thời gian ủ: Chỉ còn 30–60 ngày, giúp giải phóng mặt bằng nhanh, quay vòng sản xuất nhanh hơn.
- Khử mùi hiệu quả: Vi sinh trong BPCC kiểm soát vi khuẩn gây mùi, hạn chế khí H₂S và NH₃.
- Chất lượng phân bón tốt hơn: Tơi xốp, đồng nhất, giàu hệ vi sinh có lợi cho đất và cây trồng.
- Dễ sử dụng: Dạng lỏng, pha loãng và tưới lên nguyên liệu. 1 lít xử lý 10–15 tấn bã sắn.
Ta không chỉ nên xem bã sắn là rác thải, mà nó còn là một nguồn tài nguyên nếu được xử lý đúng cách. Việc đầu tư vào quy trình ủ Compost kết hợp với men vi sinh Microbe-Lift BPCC không chỉ giúp doanh nghiệp xử lý bã sắn hiệu quả, giảm chi phí, mà còn tạo ra giá trị kinh tế mới. Đây là hướng đi phù hợp với mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững. Để biết thêm chi tiết vui lòng liên hệ số HOTLINE: 0909 538 514.
>>> Xem thêm: Tối ưu hóa chi phí nhiên liệu của nhà máy chế biến tinh bột sắn với vi sinh Microbe-Lift
