Mô hình ương cá tra giống không thay nước đang trở thành giải pháp được nhiều bà con lựa chọn để tiết kiệm chi phí, hạn chế rủi ro và tối ưu hiệu quả sản xuất. Bài viết sau sẽ giúp bà con hiểu rõ lý do nên áp dụng phương pháp này và quy trình thực hiện hiệu quả và đạt năng suất tốt.
Những khó khăn khi áp dụng các phương pháp ương cá truyền thống
- Chi phí đầu vào tăng cao: Mỗi lần thay nước ao ương cá tra phải tiêu tốn nhiều điện cho việc bơm và lọc nước, kèm theo chi phí nhân công và lượng nước sạch sử dụng. Điều này khiến tổng chi phí sản xuất đội lên, trực tiếp làm giảm lợi nhuận của bà con nuôi.
- Khó kiểm soát chất lượng nước: Thay nước liên tục khiến các chỉ số môi trường như nhiệt độ, pH, DO… thay đổi đột ngột, gây sốc và làm giảm tỉ lệ sống của cá giống.
- Rủi ro từ nguồn nước bên ngoài: Nước cấp mới có thể mang theo mầm bệnh, kim loại nặng hoặc chất ô nhiễm, khiến cá giống dễ mắc bệnh.
- Tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh: Việc thay nước thường xuyên làm mất ổn định hệ vi sinh vật có lợi, phá vỡ cân bằng sinh học trong ao, tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển.
Vì sao nên chọn phương pháp ương cá tra giống không thay nước?
Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản đang chịu nhiều áp lực như biến đổi khí hậu, suy giảm chất lượng nguồn nước, chi phí sản xuất tăng cao… thì phương pháp ương cá tra giống không thay nước đang được ngày càng nhiều bà con lựa chọn. Dưới đây là những lý do khiến kỹ thuật ương cá tra giống không thay nước này được áp dụng rộng rãi:
– Ổn định và cân bằng hệ sinh thái ao nuôi:
Ương cá tra giống không thay nước giúp duy trì hệ vi sinh vật có lợi như Bacillus, Nitrosomonas, Nitrobacter… Đây là nhóm vi sinh đóng vai trò chuyển hóa các hợp chất hữu cơ, phân giải chất thải và giảm nồng độ khí độc (NH₃, H₂S, NO₂⁻) trong ao.
Khi hệ vi sinh ổn định, mầm bệnh khó phát triển, môi trường ao duy trì trạng thái cân bằng lâu dài, giảm rủi ro bùng phát dịch bệnh trong quá trình nuôi.
>>> Xem thêm: Cách thả cá tra giống để đạt tỷ lệ sống cao
– Tối ưu chi phí vận hành:
Phương pháp ương cá tra giống không thay nước giúp tiết kiệm đáng kể chi phí điện cho máy bơm, thiết bị lọc và hệ thống cấp thoát nước. Đồng thời giảm chi phí nhân công vận hành, bảo trì và mua nguồn nước sạch, vốn đang ngày càng khan hiếm ở nhiều vùng nuôi. Bà con vừa giảm áp lực đầu tư, vừa tăng biên lợi nhuận.
– Tăng tỉ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của cá giống:
Môi trường ổn định giúp hạn chế tình trạng cá bị sốc do biến đổi đột ngột về nhiệt độ, pH, độ mặn hay hàm lượng oxy hòa tan (DO). Cá giống nhờ đó có hệ miễn dịch tốt hơn, tăng sức đề kháng, ăn khỏe, lớn nhanh và đạt kích cỡ thương phẩm trong thời gian ngắn hơn.
– Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững:
Ương cá tra giống không thay nước đồng nghĩa với việc giảm thiểu lượng nước thải giàu chất hữu cơ và hóa chất ra môi trường tự nhiên. Điều này giúp bảo vệ nguồn nước mặt, hạn chế phú dưỡng và góp phần giữ gìn đa dạng sinh học ở khu vực nuôi. Đây cũng là xu hướng nuôi trồng thủy sản bền vững mà nhiều thị trường xuất khẩu lớn đang khuyến khích.
Quy trình ương cá tra giống không thay nước
Để triển khai hiệu quả mô hình ương cá tra giống không thay nước, bà con cần tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật ngay từ khâu chuẩn bị ao đến quản lý trong suốt quá trình ương:
– Chọn vị trí và cải tạo ao nuôi:
Ao nuôi cá tra giống cần được đặt tại khu vực có nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm từ chất thải sinh hoạt hoặc công nghiệp. Vị trí ao nên có giao thông thuận lợi cả đường bộ lẫn đường thủy, ưu tiên gần sông lớn để ghe thuyền dễ dàng cập bến khi mua bán cá giống. Nếu không gần sông lớn, cần đảm bảo kênh rạch đủ rộng cho ghe di chuyển, tránh phát sinh chi phí vận chuyển cao và giảm tỷ lệ hao hụt cá giống.
Diện tích ao nuôi cá tra giống phù hợp từ 3.000 – 10.000 m², hình dạng nên là hình chữ nhật hoặc hình vuông, độ sâu khoảng 1,5 – 2 m. Quy trình cải tạo ao gồm: vét sạch bùn đáy, bón vôi với liều lượng 10 – 15 kg/100 m² để khử trùng, phơi khô ao khoảng 3 ngày, lấp các hang cua, ốc và dọn sạch cỏ xung quanh nhằm hạn chế sinh vật gây hại.
– Lấy nước và chuẩn bị trước khi thả giống:
Lấy nước qua lưới lọc mịn để tránh trứng cá tạp và các loại giáp xác. Khi mực nước đạt khoảng 80cm thì thả cá bột ngay, không cần gây màu nước. Thực tế cho thấy, việc gây màu nước tạo điều kiện cho trứng cá tạp, giáp xác, chuồn chuồn, ếch nhái nở ấu trùng, các ấu trùng này có thể ăn cá bột.
– Thả giống:
Khi chọn mua cá bột, nên ưu tiên những cơ sở uy tín. Thời điểm thả cá bột phù hợp nhất là sáng sớm hoặc chiều mát, với mật độ từ 500 – 1.000 con/m² (theo khuyến cáo là 500 con/m²).
Cách thả đúng kỹ thuật là khi bơm nước đạt 80cm, tiến hành thả cá bột tại vị trí gần nguồn nước để cá phân tán đều trong ao. Sau đó, tiếp tục bơm nước cho đến khi mực nước đạt khoảng 1,2 m thì dừng. Trong quá trình ương cá tra giống không thay nước, mỗi ngày cấp thêm khoảng 30cm nước cho đến khi đạt mực nước từ 1,5 – 1,7 m thì ngừng cấp.
– Cho ăn và quản lý thức ăn:
Ngày đầu tiên, cho cá ăn 2kg trứng nước (Moina) và 4 kg thức ăn dạng bột 40% đạm (hoặc đậu nành mịn) cho mỗi 1.000 m² ao. Những ngày tiếp theo, dùng vợt kiểm tra trứng nước trong ao. Nếu lượng trứng nước còn nhiều thì không cần bổ sung thức ăn; nếu trứng nước ít thì chỉ cần cho thêm thức ăn bột 40% đạm để duy trì và phát triển nguồn trứng nước.
Từ ngày thứ 7, bắt đầu gom cầu cá. Mục đích là tập cho cá ăn thức ăn công nghiệp và cho ăn gần cầu để dễ quan sát, phát hiện bệnh sớm. Đặt cầu cá cách bờ 3 – 5 m, rải thức ăn bột 40% đạm quanh cầu. Do nuôi cá tra giống cần vốn lớn và ngày càng khó khăn, không nên cho ăn quá nhiều. Cho ăn 2 lần/ngày vào sáng và chiều, lượng vừa đủ hoặc hơi thiếu so với nhu cầu của cá (cá giống ăn nhiều dễ bệnh).
Từ ngày 21 trở đi, bắt đầu tập cho cá ăn thức ăn viên nổi cỡ 0,6 li, độ đạm 40%. Khi cá lớn hơn, thay thức ăn phù hợp với kích cỡ bằng cách tăng dần kích cỡ viên và giảm thức ăn nhỏ. Từ ngày 30 trở đi, có thể giảm độ đạm thức ăn xuống 28 – 35% để tiết kiệm chi phí.
– Quản lý chất lượng nước và đáy ao:
Khi ương cá tra giống không thay nước được 15 ngày tuổi, tiến hành sát khuẩn định kỳ nguồn nước bằng Iodine với liều 1 lít/5.000 – 6.000 m² ao. Lưu ý đánh Iodine vào buổi chiều tối hoặc sáng sớm khi mặt trời chưa mọc.
Sau khi sát khuẩn, ngày hôm sau sử dụng men vi sinh Microbe-lift AQUA SA hoặc AQUA C với liều tương đương 1 lít cho 10.000m3 nước để tạo và duy trì hệ vi khuẩn có lợi trong ao. Lặp lại định kỳ mỗi 7 – 10 ngày để ổn định môi trường nuôi.
Trong suốt quá trình nuôi, nhằm hạn chế dịch bệnh từ môi trường bên ngoài, không thay nước đột ngột mà xử lý môi trường định kỳ. Khi mực nước trong ao giảm, cấp bổ sung để duy trì mức 1,5 – 1,7 m, kết hợp định kỳ sử dụng Microbe-lift AQUA SA hoặc AQUA C để phân hủy chất hữu cơ, giảm khí độc và ổn định chất lượng nước.
– Phòng bệnh và xử lý khi có dấu hiệu bất thường:
Khi ương cá tra giống không thay nước cần quan sát và chăm sóc cá tra giống hàng ngày:
- Theo dõi tình trạng cá: Kiểm tra màu sắc thân cá, hoạt động bơi lội và phản ứng khi cho ăn để sớm phát hiện dấu hiệu bất thường.
- Bổ sung dinh dưỡng định kỳ: Trộn vitamin C, khoáng chất và men tiêu hóa vào thức ăn từ 2 – 3 lần/tuần giúp cá khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, hạn chế bệnh tật.
- Cách ly và xử lý khi cá bị bệnh: Khi thấy cá nổi đầu, bơi lờ đờ hoặc giảm ăn, cần nhanh chóng vớt mẫu để kiểm tra. Sau đó xử lý bằng vi sinh, thảo dược hoặc theo hướng dẫn của chuyên gia thú y thủy sản.
Một số lưu ý khi áp dụng mô hình ương cá tra giống không thay nước
- Không nên thả mật độ quá dày nếu chưa có kinh nghiệm, dễ dẫn đến thiếu oxy và phát sinh khí độc.
- Vi sinh là yếu tố sống còn trong mô hình không thay nước. Cần sử dụng vi sinh định kỳ và đúng liều.
- Hạn chế tối đa sử dụng kháng sinh để không làm chết hệ vi sinh có lợi trong ao.
- Ghi chép nhật ký ao nuôi: Theo dõi đầy đủ các chỉ số, thời gian xử lý và phản ứng của cá để kịp thời điều chỉnh.
Ương cá tra giống không thay nước là xu hướng tất yếu trong bối cảnh giá thành ngày càng tăng và yêu cầu về an toàn thực phẩm ngày càng cao. Mô hình này không chỉ giúp người nuôi tiết kiệm chi phí mà còn mang lại tỉ lệ sống cao và thân thiện với môi trường. Liên hệ ngay BIOGENCY qua HOTLINE 0909 538 514 để được tư vấn chi tiết và trải nghiệm các giải pháp sinh học tiên tiến, tối ưu hiệu quả trong ương cá tra giống không thay nước.
>>> Xem thêm: Quy trình xử lý bùn trong nuôi cá tra bằng vi sinh Microbe-Lift
