Ngành, nghề nuôi cá tra Việt Nam từ bước chập chững phát triển cho đến giai đoạn xuất khẩu tỷ USD là hành trình hàng chục năm không ngừng gầy dựng. Để tiếp tục giữ vị thế và phát triển bền vững trong tương lai, đòi hỏi ngành cần nhanh chóng thích nghi xu hướng toàn cầu, khi các quốc gia hướng đến bảo vệ môi trường toàn cầu, giảm phát thải trong nuôi trồng đến sản xuất.
Tổng quan về sự phát triển nghề nuôi cá tra tại Việt Nam
Cá tra có đặc tính thích nghi cao, tốc độ sinh trưởng nhanh, do đó nghề nuôi cá tra đã phát triển ở Đồng bằng sông Cửu Long từ những năm 1980, thậm chí là trước đó. Đến năm 1987, 2 tấn cá tra phi lê đầu tiên xuất khẩu sang Úc, đánh dấu bước phát triển của ngành cá tra. Đến nay, sau hơn 30 năm xuất khẩu, nhờ tính tiện lợi, dễ chế biến, giá cả phù hợp mà cá tra Việt đã có mặt tại hơn 150 quốc gia, bao gồm cả thị trường khắt khe như Mỹ, Nhật, EU.
Nghề nuôi cá tra cũng vì thế nhanh chóng phát triển, trải qua nhiều thăng trầm, từ các trang trại nhỏ đến quy mô 1 ha trở lên, diện tích nuôi trồng cá tra không ngừng mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường. Theo thống kê, đến năm 2023, diện tích thả nuôi cá tra đạt 5.700 ha; sản lượng đạt 1,71 triệu tấn.
Trong những năm gần đây, ngành cá tra nói chung và thuỷ sản nói riêng ở nước ta đối mặt với nhiều thách thức về cạnh tranh, tình trạng phá giá, gian lận thương mại cũng như thuế nhập khẩu, quy định kỹ thuật. Về phía nghề nuôi cá tra, bà con nuôi trồng vẫn còn phụ thuộc vào các yếu tố giống, thức ăn và môi trường nuôi trồng.
Chính vì vậy, theo các chuyên gia, để nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững trong tương lai, đòi hỏi ngành cá tra cần giải quyết được bất cập tồn đọng, nỗ lực cải thiện chất lượng theo hướng an toàn sinh học, kiểm soát chất lượng giống, chú trọng yếu tố thân thiện môi trường từ nuôi trồng đến sản xuất, chế biến.
Mục tiêu xanh hóa quy trình sản xuất và chế biến trong xuất khẩu cá tra
Theo bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, thì xanh hoá là xu hướng toàn cầu trong thời gian tới. Xanh hoá toàn bộ chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ hàng hóa nông nghiệp nói chung, thuỷ sản nói riêng; trong đó có cá tra là yêu cầu của thị trường châu Âu.
Ngành nghề nuôi cá tra muốn phát triển bền vững, tiến vào những thị trường khắt khe nhất thì bên cạnh nâng cao chất lượng sản phẩm còn cần nỗ lực xây dựng quy trình xanh toàn chuỗi, nhằm giảm thiểu phát thải, hướng đến bảo vệ môi trường và hệ sinh thái. Đây được xem là mục tiêu lớn của ngành, đồng thời là thách thức không hề nhỏ của doanh nghiệp sản xuất cá tra trong những năm tới.
Về phía giải pháp, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thuỷ sản cho biết, cùng với yêu cầu cấp thiết của các ngành hàng, quy định của các thị trường nhập khẩu, Cục Thuỷ sản đã có chủ trương hướng dẫn các đơn vị sản xuất giống đầu tư công nghệ vào quá trình sản xuất cá tra giống để trong thời gian tới ngành cá tra theo kịp tiến độ thị trường giảm phát thải trong toàn quy trình sản xuất và chế biến. Đây cũng là bước chuẩn bị của ngành cá tra cho năm 2025 sắp tới.
Cục Thuỷ sản cũng hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cá tra bằng ứng dụng vi sinh để xử lý phát thải của cá tra ngay tại chỗ. Các chủng vi sinh chuyên biệt được bổ sung sẽ giúp xử lý chất thải trong ao nuôi một cách nhanh chóng, an toàn và thân thiện môi trường, từ đó giảm thiểu chất thải hiệu quả. Bên cạnh đó cần tích cực ứng dụng công nghệ vào nghề nuôi cá tra để giảm nguồn năng lượng và lượng nước sử dụng cho toàn quy trình, chứng minh được hiệu quả kinh tế trong sản xuất và chế biến cá tra.
>>> Xem thêm: Ứng dụng men vi sinh vào quy trình nuôi cá tra
Với những yêu cầu về nguồn vốn, Chính phủ cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp thuỷ sản tiếp cận nguồn vốn với lãi suất phù hợp. Riêng Cục Thuỷ sản giới thiệu những dự án nhỏ, những mô hình sáng kiến giảm năng lượng và chi phí sản xuất đến doanh nghiệp để thực hiện sản xuất chế biến xanh trong chuỗi ngành hàng cá tra.
Mặc dù ngành nghề nuôi cá tra nước ta còn nhiều thách thức nhưng với sự nỗ lực của ban ngành, chúng ta có cơ sở kỳ vọng tương lai cá tra Việt không chỉ giữ vững vị trí là ngành hàng có quy mô sản xuất và xuất khẩu lớn ở nước ta mà còn chinh phục được nhiều thị trường khắt khe hơn nữa.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân, cách cứu cá bị thiếu oxy
Nguồn: Vietnamplus
