Độ kiềm trong ao nuôi tôm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự phát triển ổn định của tôm nuôi cũng như cân bằng hệ sinh thái trong ao. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi, độ kiềm thường không ổn định và dễ bị giảm, gây ra nhiều tác động tiêu cực. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của độ kiềm thấp, cách nâng kiềm bằng vôi và hướng dẫn cụ thể áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả.
Ảnh hưởng của độ kiềm thấp trong ao nuôi tôm
Độ kiềm là chỉ số biểu thị khả năng trung hòa axit của nước, thường được xác định bởi các ion bicarbonate (HCO3⁻), carbonate (CO3²⁻) và hydroxide (OH⁻). Đối với ao nuôi tôm, độ kiềm lý tưởng dao động từ 80-150 mg/L CaCO3.
Ảnh hưởng của độ kiềm thấp trong ao nuôi tôm:
- Tôm khó hô hấp: Độ kiềm thấp làm giảm khả năng ổn định pH, khiến nước ao dễ bị axit hóa, ảnh hưởng đến hô hấp và trao đổi chất của tôm.
- Tôm khó lột xác: Tôm gặp khó khăn trong việc lột xác, dẫn đến chậm lớn và tăng tỷ lệ rớt cục thịt khi độ kiềm không phù hợp.
- Môi trường không ổn định: Độ kiềm thấp làm giảm khả năng đệm pH, dẫn đến dao động pH lớn, ảnh hưởng đến vi sinh vật và hệ sinh thái đáy ao.
Nguyên nhân độ kiềm trong ao nuôi thấp:
- Mưa nhiều: Lượng mưa lớn làm pha loãng ion kiềm trong nước ao.
- Sử dụng nước cấp không phù hợp: Nguồn nước có độ kiềm thấp hoặc xử lý không kỹ trước khi đưa vào ao nuôi.
- Hoạt động của sinh vật: Phản ứng phân hủy chất hữu cơ tạo ra axit làm giảm độ kiềm.
- Không bổ sung vôi định kỳ: Thiếu các biện pháp nâng kiềm kịp thời khiến độ kiềm suy giảm theo thời gian.
Các loại vôi thường dùng để nâng kiềm trong ao nuôi tôm
Sử dụng vôi để nâng kiềm là phương pháp được nhiều hộ nuôi tôm áp dụng bởi tính hiệu quả, chi phí thấp và dễ thực hiện. Khi vôi được hòa tan trong nước, các ion Ca²⁺ và HCO3⁻ được giải phóng, giúp tăng độ kiềm và cải thiện khả năng đệm của nước. Đồng thời, vôi cải thiện điều kiện nền đáy ao, giảm tác động của khí độc như H2S và NH3.
Các loại vôi thường dùng bao gồm:
- Vôi nông nghiệp (CaCO3): Thích hợp để duy trì độ kiềm ổn định, ít làm thay đổi pH. Hiệu quả phụ thuộc vào nhiệt độ và độ pH của nước. Nếu pH < 7, khả năng hòa tan và tăng kiềm sẽ kém.
- Vôi nung (CaO): Khả năng tăng kiềm nhanh nhưng dễ làm pH tăng đột ngột, cần cẩn thận khi sử dụng. Nếu sử dụng liều lượng không kiểm soát, có thể làm pH vượt mức an toàn (> 9), gây sốc cho tôm. CaO thường được sử dụng để xử lý ao trước khi nuôi nhằm diệt khuẩn, cải thiện nền đáy ao.
- Vôi tôi (Ca(OH)2): Thường được dùng để khử trùng ao, có thể nâng kiềm nhưng cần kiểm soát liều lượng. Khi sử dụng cần pha loãng trước để tránh hiện tượng pH tăng đột ngột. Dùng nhiều lần liên tục mà không kiểm tra chất lượng nước có thể gây mất cân bằng hệ sinh thái ao nuôi.
Ưu và nhược điểm của phương pháp nâng kiềm bằng vôi
Ưu điểm của nâng kiềm bằng vôi:
- Hiệu quả cao: Nâng kiềm nhanh chóng và ổn định.
- Chi phí thấp: Dễ mua và giá thành rẻ.
- Đa năng: Ngoài nâng kiềm, vôi còn giúp cải thiện chất lượng đáy ao và kiểm soát vi sinh vật gây hại.
Nhược điểm của nâng kiềm bằng vôi:
- Nguy cơ tăng pH đột ngột: Sử dụng không đúng liều lượng có thể gây sốc pH, ảnh hưởng đến tôm.
- Không bền vững: Phải áp dụng định kỳ, vì độ kiềm dễ giảm sau thời gian ngắn.
- Ảnh hưởng môi trường: Lạm dụng vôi có thể làm cứng nước và ảnh hưởng hệ sinh thái lâu dài.
Hướng dẫn cách nâng kiềm bằng vôi trong ao nuôi tôm
Bước 1: Kiểm tra độ kiềm trong ao:
Sử dụng bộ test để kiểm tra độ kiềm của nước định kỳ. Nếu độ kiềm thấp hơn 80 mg/L CaCO3, cần bổ sung ngay.
Thực hiện vào buổi sáng sớm để có kết quả chính xác nhất.
Bước 2: Chọn loại vôi và liều lượng phù hợp:
Dùng vôi CaCO3 nếu cần nâng kiềm từ từ và ổn định. Dùng vôi Ca(OH)2 khi muốn xử lý nhanh, nhưng cần pha loãng trước khi rải xuống ao.
Thông thường, liều lượng khuyến nghị là 20-30 kg/1.000 m³ nước. Tuy nhiên, tùy thuộc vào độ kiềm hiện tại mà điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
Bước 3: Cách rải vôi:
Hòa tan vôi trong nước ao rồi rải đều khắp bề mặt. Tránh rải vôi trực tiếp lên tôm hoặc tập trung một chỗ, dễ gây sốc cục bộ.
Bước 4: Kết hợp sử dụng men vi sinh:
Tại sao cần men vi sinh? Việc bổ sung men vi sinh giúp ổn định môi trường nước sau khi sử dụng vôi, phân hủy chất hữu cơ và kiểm soát khí độc.
Sản phẩm gợi ý: Men vi sinh dành cho môi trường nước nhập khẩu từ Mỹ – Microbe-Lift AQUA C.
Bước 5: Theo dõi và bổ sung định kỳ:
Kiểm tra độ kiềm và pH thường xuyên để đảm bảo môi trường ổn định. Thực hiện bổ sung vôi định kỳ, đặc biệt trong mùa mưa hoặc khi thay nước.
Lưu ý quan trọng:
- Không bổ sung vôi vào lúc trời nắng gắt để tránh sốc nhiệt cho tôm.
- Khi sử dụng liều lượng lớn, cần chia thành nhiều lần để tránh tăng pH đột ngột.
Nâng kiềm bằng vôi là cách làm phổ biến, hiệu quả và tiết kiệm cho các ao nuôi tôm. Tuy nhiên, để đảm bảo thành công, bạn cần hiểu rõ đặc điểm từng loại vôi, áp dụng đúng kỹ thuật và kết hợp với các biện pháp bổ trợ như sử dụng men vi sinh để bảo vệ môi trường nước. Hãy liên hệ với BIOGENCY qua HOTLINE 0909 538 514 để được tư vấn sản phẩm phù hợp giúp nâng cao hiệu quả nuôi tôm và đạt năng suất cao nhất.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân nước nuôi tôm có mùi tanh? Cách xử lý
