Ký sinh trùng EHP là một loại ký sinh trùng gây bệnh cho tôm nuôi và ảnh hưởng nghiêm trọng tới mùa vụ. Vì lý do đó mà chúng từ lâu đã dần trở thành hiểm hoạ với ngành nuôi tôm. Hãy cùng BIOGENCY tìm hiểu về những thiệt hại do ký sinh trùng EHP gây ra và cách bảo vệ ao nuôi trong bài viết sau đây!
Vấn đề ao nuôi tôm bị nhiễm ký sinh trùng EHP tại nước ta hiện nay
Tại nước ta, mưa bão sẽ xuất hiện nhiều trong suốt khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm. Điều này khiến cho việc chăm sóc và cải thiện ao nuôi tôm trong giai đoạn này trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là đối với các ao nuôi đã nhiễm ký sinh trùng EHP. Rất nhiều các trang trại và các hộ nuôi tôm nhỏ lẻ đã tạm ngưng thả giống ngay từ thời điểm tháng 5 vì lo sợ thiệt hại vì bệnh EHP hiện vẫn chưa có giải pháp phòng trị hiệu quả.
Giám đốc Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản xã Ninh Phú, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) là ông Lê Minh Chính cho biết rằng khác với mọi năm, tình trạng bệnh EHP xuất hiện trên tôm nhiều hơn, phân bổ trên diện rộng do thời tiết biến đổi phức tạp, điều kiện môi trường bất lợi. Ông đã chia sẻ rằng “Qua nắm bắt các anh em nuôi tôm từ phía Bắc cho đến tỉnh Bình Thuận đều xảy ra rất nhiều. Ngay cả các trang trại nuôi lớn và cả bản thân khu nuôi của gia đình thả 2 vụ đều dính EHP”.
Hình 1. Nhiều ao nuôi tôm bị nhiễm ký sinh trùng EHP do thời tiết biến đổi phức tạp.
Những thiệt hại mà ký sinh trùng EHP gây ra
– Tôm chậm lớn, tôm chết dẫn đến thành phẩm tôm nuôi của bà con bị giảm
Theo kinh nghiệm hơn 35 năm trong nghề nuôi tôm, ông Chính cho biết rằng đối với căn bệnh EHP này thì cần phải xử lý triệt để ngay từ đầu, vì một khi tôm đã nhiễm bệnh thì khó lòng để xử lý triệt để.
Các ao tôm có tôm từng nhiễm ký sinh trùng EHP cũng sẽ bị lưu lại dấu vết ký sinh trùng trong ao, hay các thiết bị trong ao khiến tôm giống sau khi thả mới 1 tháng chắc chắn vẫn sẽ nhiễm EHP tiếp tục. Đối với tôm bị nhiễm ký sinh trùng EHP, đồng nghĩa là tôm sẽ bị chậm lớn, tôm bị nhiễm trùng mãn tính và chết rải rác. Điều này khiến giá trị thành phẩm tôm nuôi của bà con bị giảm, khó nuôi được về kích cỡ dưới 100 con/kg.
Hình 2. Tôm nhiễm ky sính trùng EHP bị chậm lớn, giảm chất lượng thành phẩm.
– Tốn nhiều chi phí, nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng các mùa vụ sau
Phó vụ trưởng Vụ nuôi trồng thuỷ sản (Tổng cục Thuỷ sản, Bộ NN & PTNN), ông Trần Công Khôi cũng cho biết ý kiến của ông: “Một khi tôm bị bệnh này sẽ chậm lớn, thậm chí không lớn mặc dù tiêu tốn rất nhiều thức ăn. Tôm nuôi 90 – 100 ngày tuổi vẫn có thể chỉ đạt kích cỡ bằng 4 – 5 gram/con, tức tầm 200 – 250 con/kg”.
Vậy ta có thể thấy rõ là bệnh EHP không chỉ khiến tôm chậm lớn, giảm giá trị tôm thành phẩm mà còn tốn chi phí thức ăn, và một vài chi phí khác, thậm chí ký sinh trùng EHP có khả năng lưu lại trong ao nuôi, gây nguy cơ tiềm ẩn cho bệnh phát triển ở các mùa sau đó, khó xử lý được triệt để.
Chính vì vậy đây là một trong những căn bệnh gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho bà con nuôi tôm tại nhiều địa phương tại nước ta. Không những vậy môi trường ao nuôi cũng sẽ chịu tác động do ký sinh trùng EHP có khả năng lưu lại trong ao nuôi, gây nguy cơ tiềm ẩn cho bệnh phát triển ở các mùa sau đó, khó xử lý được triệt để.
Để tránh hiểm họa từ ký sinh trùng EHP, cần phải chủ động bảo vệ ao nuôi
– Chủ động phòng bệnh, bảo vệ ao nuôi ngay đầu mùa vụ
Hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh ký sinh trùng EHP này trên tôm, nên cách tốt nhất để tránh hiểm họa từ ký sinh trùng EHP chính là chủ động phòng bệnh, bảo vệ ao nuôi ngay từ đầu mùa vụ.
Một thực trạng đang diễn ra tại các ao nuôi là bà con lạm dụng kháng sinh khi tôm bị nhiễm bệnh. Điều này sẽ khiến cho tôm chậm lớn, thậm chí lâu ngày tôm sẽ có hiện tượng kháng kháng sinh. Vì vậy mà bà con nên phòng ngừa bệnh EHP bằng các giải pháp sinh học, chủ động áp dụng các nguyên tắc an toàn sinh học trong cải tạo và quản lý ao.
Kể từ khi nhiễm ký sinh trùng EHP (từ năm 2018), khu nuôi tôm tại Ấp 3, Thị trấn Long Phú, Huyện Long Phú, Tỉnh Sóc Trăng đã thực hiện các phương án cải tạo ao. Cụ thể, khu nuôi đã cải tạo toàn bộ hệ thống xử lý nước và cả phương thức nuôi tôm. Mô hình nuôi tôm theo 4 giai đoạn và theo hình thức lót bạt đáy đã được ao nuôi áp dụng.
Nhờ việc nuôi tôm theo hình thức này, bà con nuôi tôm có thể dễ dàng phát hiện được các biểu hiện bất thường trên tôm hơn, đồng thời cũng có thể chủ động kiểm soát môi trường nước nuôi và chủ động tạo điều kiện nuôi lý tưởng cho tôm phát triển, dễ dàng xử lý ao hơn khi có tôm nhiễm bệnh. Ngoài ra bà con cũng thực hiện xổ ký sinh trùng, đây cũng là một cách giúp hạn chế tình trạng tôm bị nhiễm ký sinh trùng EHP.
Với khu nuôi của gia đình với diện tích 400m2, bà Tạ Thị Bích Thu, khu nuôi tôm Tùng Thu, Thị trấn Long Phú, Huyện Long Phú, Tỉnh Sóc Trăng đã tiến hành gieo giống từ 20 đến 22 ngày rồi mới đưa xuống ao tiến hành nuôi. Khi tôm nuôi đạt kích cỡ 400 con/kg thì sẽ tiến hành vệ sinh ao nuôi và tiến hành san tôm… Quá trình này sẽ được thực hiện san tôm 4 lần/vụ nuôi, thời gian thường sẽ kéo dài từ 110 – 120 ngày. Bên cạnh đó, việc kiểm tra tôm thường xuyên được thực hiện. Trường hợp đuôi tôm có xuất hiện các đốm có màu trắng giống hạt gạo bà sẽ lập tức tiến hành xổ ký sinh trùng cho tôm. Nhờ đó tình trạng tôm nhiễm ký sinh trùng EHP được hạn chế tối đa.
ThS. Trần Tuấn Phong, hiện là Trưởng Phòng Quản lý dịch bệnh, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Tỉnh Sóc Trăng cho biết, đối với dịch bệnh EHP cần phải cải tạo ao nuôi kỹ lưỡng trước khi bắt đầu mùa vụ mới, đặc biệt là đối với các ao từng có tôm nhiễm bệnh. Nếu bà con nuôi tôm ao lót bạt thì cần cái tạo ao bằng cách chà rửa bạt kỹ lưỡng, sau đó phơi khô và khử trùng lại bằng nước vôi hoặc Chlorine. Nếu bà con nuôi tôm bằng ao đất thì cần xới kỹ đáy ao, sau đó phơi khô và tiến hành rải vôi CaCO3, việc này giúp nâng độ pH cho ao lên mức 11 – 12 trong vòng 5 ngày. Việc này sẽ giúp tiêu diệt mầm bệnh ký sinh trùng EHP còn sót lại. Sau đó bà con sẽ tiến hành điều chỉnh lại độ pH cho phù hợp.
– Loại bỏ nguy cơ mang mầm bệnh vào ao nuôi và áp dụng các biện pháp sinh học phòng bệnh
Bà con cần lưu ý cần lọc kỹ nước qua ao lắng khi lấy nước vào ao nuôi, việc này giúp loại bỏ những nguy cơ gây bệnh cho tôm như mùn bã hữu cơ, vật chủ trung gian truyền bệnh (các loại giáp xác tự nhiên)… Ngoài ra bà con cũng cần áp dụng song song các biện pháp an toàn sinh học, hạn chế người lạ ra vào khu nuôi, vệ sinh khử trùng ao – dụng cụ vệ sinh ao, rào lưới xung quanh… để có thể loại bỏ những nguy cơ mang mầm bệnh vào ao nuôi.
Theo TS. Yuri (Công ty Prima Indonesia), ngoại trừ các biện pháp trên thì bà con cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ như quản lý dịch bệnh từ đầu nguồn (từ tôm giống và tôm bố mẹ) để kiểm soát tốt ký sinh trùng EHP. Đặc biệt là kiểm tra kỹ lưỡng với tôm bố mẹ nhập khẩu từ người đang có mầm bệnh EHP.
Đồng ý với quan điểm trên, giảng viên Khoa Thủy sản trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, TS. Trần Hữu Lộc cho rằng việc chọn con giống sạch bệnh, cải tạo ao lỹ lưỡng, bổ sung các loại men vi sinh có lợi để gây ức chế các vi sinh vật có hại, hạn chế tôm bị stress,… để phòng bệnh ngay từ đầu mùa vụ.
Tại Ấn Độ, người dân ở đây đã chuyển hướng nuôi luân canh tôm, cá hoặc cho đất nghỉ để cày xới, sau đó phun xịt vi sinh để cải tạo hệ sinh thái của đất, tạo điều kiện cho các vi sinh vật có lợi phát triển và lấn át vi khuẩn gây bệnh EHP, theo những chia sẻ của TS. Trần Hữu Lộc tại Diễn đàn tôm Việt 2022. Chính vì nguyên do này mà chúng ta cần xử lý vôi, sau đó cho đất nghỉ, cày xới, bổ sung men vi sinh để ký sinh trùng EHP dần bị tiêu biến. Nếu không thực hiện kỹ ngay từ đầu vụ mà thả tôm vào nuôi sẽ khiến tôm bị nhiễm EHP tiếp tục.
Bên cạnh đó, vào mùa mưa, do có sự thay đổi liên tục trong môi trường nước, khiến tôm dễ bị stress và từ đó dễ bị mẫn cảm hơn, dễ nhiễm các vi khuẩn gây bệnh hơn, đặc biệt là ký sinh trùng EHP. Mùa mưa cũng khiến cho nước ao nuôi bị giảm độ mặn, nên cần phải kiểm tra và xử lý.
Chúng ta có thể thấy được việc sử dụng men vi sinh là không thể thiếu và cũng là biện pháp tốt nhất hiện nay để cải tạo các ao nuôi từng nhiễm ký sinh trùng EHP. Các ao nuôi này cần được cải thiện và tăng số lượng các vi sinh có lợi, giúp tạo môi trường thuận lợi cho tôm phát triển khoẻ mạnh.
Trên thị trường hiện nay để cải tạo tốt môi trường ao nuôi thì bà con không nên bỏ qua các dòng men vi sinh chuyên dùng cho xử lý nước ao nuôi là Microbe-lift AQUA C do Biogency phân phối. Sản phẩm chứa tổ hợp 13 chủng vi sinh chọn lọc với khả năng hoạt động mạnh gấp 5 đến 10 lần vi sinh thông thường, được sản xuất và đóng gói 100% tại Mỹ, bởi Viện Nghiên Cứu Sinh thái Hoa Kỳ.
Hình 3. Tạo môi trường nước cho ao nuôi bằng Men vi sinh Microbe-Lift AQUA C.
Microbe-Lift AQUA C với ưu điểm như xử lý và làm sạch nước ao nuôi, phân hủy chất bẩn từ thức ăn thừa, phân tôm, tảo tàn…; tạo màu nước và môi trường sống lý tưởng cho ao nuôi; hạn chế tảo phát triển và ức chế các vi khuẩn gây bệnh. Từ đó bà con có thể thả tôm với mật độ cao hơn, tăng sản lượng thu hoạch từ 30 – 50%. Tham khảo thêm: Men vi sinh Microbe-Lift AQUA C chuyên xử lý nước nuôi tôm >>>
Vậy là qua bài viết này, bà con có thể thấy được mối đe dọa của ký sinh trùng EHP đối với ngành nuôi tôm và các giải pháp xử lý. Mong rằng với những thông tin này bà con có thể có được những mùa vụ bội thu, không cần lo dịch bệnh. Mọi khó khăn trong quá trình nuôi, bà con có thể liên hệ ngay số HOTLINE 0909 538 514, Biogency luôn sẵn sàng hỗ trợ bà con.
>>> Xem thêm: Cách nhận biết tôm bị nhiễm ký sinh trùng? Biện pháp điều trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả
