Nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn > 2.0% tác động mạnh mẽ đến hiệu quả xử lý của toàn hệ thống. Nguyên nhân của vấn đề này là do đâu? Và làm sao để xử lý? Bài viết dưới đây BIOGENCY sẽ giúp bạn giải đáp.
Lý do khiến một số nước thải chế biến thủy sản có độ mặn bất thường (cao >2.0%)
Trong ngành chế biến thủy sản, nước thải có độ mặn cao không phải là hiếm gặp, đặc biệt ở các nhà máy gần biển hoặc sử dụng nguyên liệu hải sản nước mặn. Một số nguyên nhân chính làm nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn vượt ngưỡng 2% như sau:
– Rửa nguyên liệu hải sản nước mặn:
Các loại nguyên liệu như tôm, cá biển, mực… thường chứa lượng muối tự nhiên trong mô cơ, dịch thể và khoang bụng. Khi tiến hành rã đông hoặc rửa sơ chế, lượng muối hòa tan này sẽ được cuốn theo dòng nước thải.
– Sử dụng nước biển trong sản xuất:
Một số nhà máy chế biến thủy sản đặt tại khu vực ven biển thường tận dụng trực tiếp nguồn nước biển để rửa, cấp nước cho dây chuyền chế biến hoặc làm mát thiết bị. Nước biển với độ mặn trung bình từ 3 – 3,5% khi đi qua các công đoạn rửa, làm sạch có thể bị cuốn vào nước thải mà không qua xử lý.
– Ngâm muối, ướp muối nguyên liệu:
Trong các công đoạn chế biến như làm khô, sản xuất nước mắm, mắm ruốc, hoặc đóng hộp thủy sản, nguyên liệu thường được ngâm hoặc ướp muối trong thời gian dài để bảo quản và tạo hương vị. Trong quá trình này, một phần muối không thấm hết vào nguyên liệu sẽ tan vào nước ngâm, và lượng nước này khi xả bỏ sẽ trở thành nước thải có nồng độ muối rất cao.
– Sục nước mặn để bảo quản nguyên liệu:
Tại các nhà máy đông lạnh hoặc chế biến thủy sản xuất khẩu, nước muối loãng (thường 1–5%) được sử dụng để giữ tươi nguyên liệu trong quá trình bảo quản ngắn hạn trước khi chế biến. Sau khi sử dụng, lượng nước muối này thường bị thải bỏ trực tiếp mà chưa qua trung hòa hoặc pha loãng, gây tăng tải lượng muối cho hệ thống xử lý nước thải.
>>> Xem thêm: Cách xử lý nước thải chế biến tôm đông lạnh hiệu quả
Nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn > 2.0% ảnh hưởng đến quá trình xử lý như thế nào? Điều gì là đáng lo ngại?
Độ mặn > 2.0% tác động tiêu cực mạnh mẽ đến hệ thống xử lý nước thải chế biến thủy sản, nhất là các công nghệ sinh học (UASB, Aerotank, SBR, MBBR) vì:
– Ức chế vi sinh vật xử lý nước thải:
Vi sinh vật hiếu khí và kỵ khí trong hệ thống xử lý sinh học, đặc biệt là nhóm Mesophilic bacteria (vi khuẩn ưa ấm), không có khả năng chịu được áp lực thẩm thấu cao do nồng độ muối tăng. Khi ion Na⁺ và Cl⁻ khuếch tán vào tế bào vi sinh, nước bị “rút” ra ngoài qua màng tế bào, dẫn đến hiện tượng mất nước tế bào, tăng áp suất thẩm thấu nội bào, khiến vi sinh vật bị tê liệt, chết hoặc mất hoạt tính. Điều này gây sụt giảm mật độ sinh khối hoạt động trong hệ thống, làm gián đoạn quá trình xử lý.
– Giảm hiệu suất xử lý COD, BOD, Amonia:
Môi trường có độ mặn cao làm giảm tốc độ phân hủy sinh học các chất hữu cơ và quá trình chuyển hóa Nitơ (Amoni → Nitrit/Nitrat). Quá trình Nitrat hóa và khử Nitrat vốn phụ thuộc vào vi sinh vật tự dưỡng và dị dưỡng sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, gây ra suy giảm hiệu suất xử lý COD, BOD và tổng Nitơ.
Các nghiên cứu ghi nhận hiệu suất có thể giảm tới 40–60% ở độ mặn trên 2.5%.
– Ảnh hưởng đến cấu trúc bùn vi sinh:
Nồng độ muối cao làm thay đổi tính chất vật lý của bùn hoạt tính, giảm khả năng kết bông và lắng. Khi bùn mất tính ổn định, hiện tượng phân hủy bùn, rửa trôi hoặc nổi bùn có thể xảy ra. Thông số SV30 giảm mạnh, cho thấy bùn khó lắng, ảnh hưởng đến chất lượng nước sau xử lý và khả năng tuần hoàn bùn trở lại.
– Ăn mòn thiết bị, đường ống:
Các ion Cl⁻ và Na⁺ trong nước mặn tăng nguy cơ ăn mòn kim loại như thép không gỉ, thép cacbon, bê tông và thậm chí cả một số loại nhựa. Đường ống, bơm, van, bể chứa nếu không được chế tạo từ vật liệu chuyên dụng (FRP, HDPE, SUS316) sẽ bị hư hỏng nhanh chóng. Hiện tượng ăn mòn điện hóa sẽ làm giảm tuổi thọ hệ thống, gây rò rỉ và hư hại nghiêm trọng.
– Tăng chi phí vận hành:
Nước thải nhiễm mặn khó kiểm soát pH, dinh dưỡng và tải trọng hữu cơ, buộc nhà máy phải bổ sung thêm hóa chất điều chỉnh môi trường, vi sinh chuyên dụng hoặc tăng thời gian lưu. Ngoài ra, chi phí năng lượng cho sục khí, bơm tuần hoàn và chi phí vệ sinh – bảo trì thiết bị ăn mòn cũng sẽ tăng mạnh, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế chung của toàn hệ thống.
2 giải pháp xử lý nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn phổ biến hiện nay
– Tách giảm mặn trước khi xử lý sinh học:
- Tách dòng nước thải có độ mặn cao (ví dụ: nước rửa nguyên liệu, nước ướp muối) đưa về bể riêng hoặc gom lại để xử lý riêng biệt.
- Hòa loãng (dilution) bằng nước sạch hoặc trộn lẫn với dòng nước thải có độ mặn thấp để đưa độ mặn trung bình <2.0%.
- Tách muối bằng phương pháp vật lý-hóa học: Lọc thẩm thấu ngược (RO), bay hơi, kết tinh — tuy nhiên chi phí cao, nên chỉ phù hợp khi tái sử dụng nước hoặc có hỗ trợ kinh phí.
– Tăng cường hệ vi sinh chịu mặn:
Bổ sung vi sinh chịu mặn (Halotolerant / Halophilic bacteria) như:
- Dòng men vi sinh của Microbe-Lift chịu mặn tốt tới 4.0%.
- Cấy bùn từ hệ thống có độ mặn tương tự
- Ưu tiên chủng Methanosarcina (cho bể UASB) và Bacillus sp. chịu mặn (cho bể Aerotank).
- Nuôi thích nghi dần (Acclimatization): Tăng độ mặn từng bước nhỏ (0,5 – 1%/tuần) để vi sinh thích nghi từ từ.
So với giải pháp tách dòng, hòa loãng nước hay dùng công nghệ lọc RO thì giải pháp dùng vi sinh chịu mặn để xử lý nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn > 2% được đánh giá là hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất. Và thực tế đã chứng minh khi giải pháp xử lý nước thải chế biến thủy sản bị nhiễm mặn của BIOGENCY đã xử lý thành công cho nhiều khách hàng.
Hãy liên hệ ngay với BIOGENCY qua HOTLINE 0909 538 514 để được tư vấn giải pháp xử lý nước thải chế biến thủy sản nhiễm mặn hiệu quả nhất!
>>> Xem thêm: Dùng men vi sinh chịu mặn Microbe-Lift xử lý nước thải tại Nhà máy chế biến thủy sản ViFoods
