Thời gian lưu bùn của hệ thống xử lý nước thải là một trong những yếu tố quan trọng nhà vận hành cần quan tâm. Bài viết này, hãy cùng BIOGENCY tìm hiểu về thời gian lưu bùn và các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lưu bùn, cách duy trì bùn trong bể ở pha cân bằng.
Vì sao cần kiểm soát thời gian lưu bùn của hệ thống xử lý nước thải?
Thời gian lưu bùn của hệ thống xử lý nước thải (SRT) hay tuổi bùn là lượng vi khuẩn, chất rắn trong bể hiếu khí được tính theo đơn vị ngày. Thời gian lưu bùn cần được kiểm soát nhằm đảm bảo duy trì một lượng bùn đúng và đủ trong bể giúp tăng hiệu suất xử lý sinh học.
Nếu vi sinh tồn tại trong bể quá ít hay quá nhiều đều sẽ gây ra những sự cố trong quá trình vận hành khiến nước thải đầu ra không đạt. Bùn lưu từ 3-15 ngày có nhóm vi sinh vật tối ưu cho xử lý nên mới cần duy trì. Bùn già có nhiều vi khuẩn dạng sợi dễ dẫn đến nổi bùn. Bùn non thì lơ lửng và lắng chậm. Điều này giải thích vì sao thời gian lưu bùn là yếu tố luôn được các kỹ sư môi trường quan tâm khi vận hành hệ thống xử lý nước thải.
Yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lưu bùn của hệ thống xử lý nước thải
Thời gian lưu bùn của hệ thống xử lý nước thải không phụ thuộc loại hình nước thải mà phụ thuộc vào tải lượng COD, Nitơ (N) và Phốt pho (P) cần xử lý. Theo đó, thời gian lưu bùn theo tải lượng cần xử lý:
- Tải lượng Nitơ cao, COD, P thấp: 20- 23 ngày.
- Tải lượng COD cao, không có N, P: 20 ngày, tập trung vào pha sinh trưởng và phát triển, đầu pha cân bằng giúp vi sinh hấp thụ COD tốt nhất. Tránh trường hợp lưu quá 20 ngày thì vi sinh sẽ tự phân hủy nội bào giải phóng các chất hữu cơ làm tái ô nhiễm, nước thải không có N, P phải bổ sung thêm thì pha cân bằng sẽ ngắn và pha dừng chết sẽ sớm hơn.
- Tải lượng N, P cao tập trung ở sinh học: 23-25 ngày, loại hình nước thải cao su từ 25-27 ngày.
Bên cạnh tải lượng COD, Nitơ và Phốt pho cần xử lý thì thời gian lưu bùn còn phụ thuộc vào tính chất của chất thải, thiết kế quá trình xử lý, tính linh hoạt trong khi vận hành, từ đó có thể điều chỉnh tuổi bùn cho hợp lý. Khi thời gian lưu bùn được kiểm soát sẽ giúp hiệu suất xử lý chất ô nhiễm trong nước thải cao, tạo ra ít bùn thải hơn, giảm chi phí xử lý.
Làm sao duy trì bùn trong bể ở pha cân bằng (khi xử lý theo mẻ)?
Giai đoạn cân bằng trong biểu đồ phát triển vi sinh chỉ là biểu đồ định tính cho biết vi sinh phát triển như thế nào. Thực tế, trong bể sinh học chứa một hỗn hợp bao gồm vi khuẩn, virus, động vật nguyên sinh, ….như một hệ sinh thái. Hệ vi sinh trong bùn hoạt tính sẽ bao gồm cả 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Thích nghi.
- Giai đoạn 2: Sinh trưởng & phát triển.
- Giai đoạn 3: Cân bằng (tăng tỷ trọng).
- Giai đoạn 4: Dừng và chết (sinh sản tế bào mới và phân hủy nội bào).
Kiểm soát tuổi bùn là nén hỗn hợp bùn vi sinh lại trong chiều dài sinh trưởng và phát triển trong một khoảng thời gian chúng ta mong muốn kiểm soát để đạt được hiệu quả tốt nhất (tính về hiệu suất xử lý và tải lượng xử lý đạt theo yêu cầu riêng).
Muốn đánh giá được việc kiểm soát tuổi bùn, kiểm soát các pha của vi sinh có tốt hay không và có tập trung vào pha cân bằng của hệ vi sinh hay không, thì tiêu chí để tham chiếu đánh giá tham khảo là hiệu suất và tải lượng xử lý được của hệ bùn. Nếu hai tiêu chí này luôn ổn định, đạt được theo yêu cầu, thì khi đó hệ vi sinh đã kiểm soát được trong pha cân bằng là tối ưu.
Kiểm soát tuổi bùn là cả một quá trình ít nhất là 30 ngày, từ thời điểm khởi động, chạy thử hệ thống đến chạy ổn định, chạy max tải. Khi chúng ta kiểm soát tuổi bùn trong quá trình vận hành, sẽ thấy hiệu suất ổn định không bị suy giảm. Chứng tỏ đã vận hành kiểm soát bùn vi sinh ở pha cân bằng. Khi này, tỉ lệ vi sinh bạn đang kiểm soát ở pha sinh trưởng & phát triển và pha cân bằng đang chiếm ưu thế hơn (60-80%) so với các phần còn loại gồm pha thích nghi (10-20%) và pha dừng (10-20%).
Hiểu về thời gian lưu bùn giúp nhà vận hành kiểm soát hệ thống vận hành xử lý nước thải hiệu quả hơn. Để biết thêm thông tin về cách duy trì bùn trong bể cũng như các giải pháp phù hợp cho từng hệ thống xử lý nước thải, hãy liên hệ cho BIOGENCY qua số HOTLINE 0909 538 514.
>>>Xem thêm: Cách tính tuổi bùn và thời gian lưu bùn ở bể hiếu khí Aerotank.
